Honderd jaar lang was het markante Unilever-gebouw in District U een laboratorium waar onderzoek werd gedaan. Nu transformeren Atelier Kempe Thill en Schiemann Weyers Architecten het tot kloppend hart van District U, waar wonen en werken samenkomen.
Hoe kijken jullie naar de locatie en de opgave?
André Kempe, architect en partner bij Atelier Kempe Thill: ‘Het voormalige Unilever-gebouw is een uniek gebouw, vol karakter, het is fantastisch dat het behouden blijft. Van buiten lijkt het een flat, maar vanbinnen is het een heel ander verhaal! Het was een laboratoriumgebouw met afmetingen die, zeker in de woningbouw, zeer ongebruikelijk zijn. De verdiepingen hebben hoogtes van wel vier meter, waar vind je dat nou? Dat is gewoon fantastisch. Ook qua ligging en verbondenheid zien we kansen: District U ligt op een strategische locatie, aan de haven, precies tussen Rotterdam en Hoek van Holland, dus tussen stad en strand in, en wordt nog eens uitstekend verbonden door de metro. Of Vlaardingen het nieuwe Schiedam wordt voor Rotterdammers op zoek naar aantrekkelijke en betaalbare woonruimte? Dat moet natuurlijk blijken, maar ik zie zeker kansen!’
District U ligt op een strategische locatie, precies tussen Rotterdam en Hoek van Holland, dus tussen stad en strand in’
Hoe pakken jullie deze transformatie aan?
‘Het is een gigantisch gebouw. Door zijn enorme afmetingen en lengte van honderd meter vormt het een barrière in het gebied. Hoe ga je om met die grootsheid, die massa? Hoe krijg je er afwisseling en beleving in? Die vragen lagen op tafel. Jeroen (Zuidgeest van Studio for New realities, die het masterplan maakte, red.) stelde voor om een doorgang te maken in het gebouw. Als antwoord daarop hebben wij een soort entreetunnel ontworpen van twaalf meter hoog. Daarmee doorbreek je het gebouw en maak je het binnengebied leefbaar en beleefbaar. In dat beleefbaar maken speelt ook de begane grond een belangrijke rol. Met de juiste programmering kan die als aanjager fungeren. Denk aan een gym, een versmarkt of een pop-uprestaurant. Iets wat mensen trekt, dynamiek op gang brengt. Onze aanpak gaat dus zowel over architectuur - het opener, vriendelijker en sprekender maken van het gebouw - alsook over de programmering.’
Wat waren jullie referentieprojecten?
‘De Franse stad Le Havre is voor ons een belangrijke inspiratiebron geweest. Deze stad is tijdens de Tweede Wereldoorlog zwaar gebombardeerd en onder leiding van de Franse architect Auguste Perret herbouwd, op een manier die historische bouw met nieuwe ideeën heel mooi met elkaar verbindt. Maar ook Rotterdamse wederopbouwiconen bieden inspiratie. Zoals het Groothandelsgebouw door Hugh Maaskant en Willem van Tijen, en de architectuur van Van den Broek & Bakema aan de Mariniersweg.’
Hoe gaan mensen het gebouw beleven?
‘Het karakter van het gebouw blijft overeind. We eren de sfeer van weleer. Bijvoorbeeld door de schoorstenen op het dak te laten staan en een nieuwe functie te geven. We breken het gebouw open, maken het “doorwaadbaar” en voegen activiteiten toe die mensen trekken. Dat alles zal bijdragen aan een aantrekkelijke openbare ruimte, waar wat te zien en te beleven is.’
Het wordt een multifunctioneel gebouw. Hoe geven jullie daar invulling aan?
‘De eerste twee lagen zijn bestemd voor horeca, retail en bedrijven - alle lagen daarboven voor woningen. Van kleine studio’s voor starters tot ruimere appartementen, zowel huur als koop. Bovenop het gebouw voegen we twee lagen toe met nieuw te bouwen penthouses. Doordat deze bouwvolumes iets terugspringen, krijg je een mooie “beëindiging” van het gebouw. Op de parkeergarage komt een daktuin, die alle bewoners met elkaar delen.’
‘We maken het gebouw opener, vriendelijker, sprekender’
Wat zijn de uitgangspunten voor het ontwerpen van de woningen?
‘Als je het gebouw betreedt, word je meteen geraakt door de enorme hoogtes van de verdiepingen. Als architect gaat je fantasie meteen met je op de loop over de fantastische ruimtes die je kunt creëren. Met flinke glazen puien waardoor je ver uitkijkt over de haven. Maar het gebouw is ook heel diep, en dat brengt uitdagingen met zich mee. Want hoe zorg je voor daglicht tot ver in de woningen? Wij denken erover om te gaan werken met een soort inbouwmodules of alkoven, die extra tussenruimte creëren. Zo dwingt dit gebouw bijzondere oplossingen af, het brengt je op andere ideeën. Hierdoor ontstaan onconventionele woningen die, denk ik, vooral ook jongere doelgroepen zullen aanspreken.’
Welke materialen voegen jullie toe?‘In de woningen gaan we voor een loftgevoel met rauwe, industriële charme en veel zichtbaar beton. In de lange, nogal monotone gangen gaan we werken met mooie, eikenhouten entreepartijen om zo een huiselijke sfeer te creëren. En als je het over het exterieur hebt: daar zetten we gevelmateriaal in om meer eenheid te creëren tussen alle losse onderdelen van het gebouw.’
Op welke manier sluit het ontwerp aan bij het concept van District U, waarin pionieren en experimenteren centraal staat?
‘Door de onalledaagse manier waarop je hier kunt wonen: in een oud laboratorium, met plafonds van vier meter hoog, in woningen vol onconventionele ontwerpoplossingen.’
Atelier Kempe Thill
Atelier Kempe Thill is in 2000 opgericht door twee Duitse architecten: André Kempe en Oliver Thill. Ze begonnen met collectieve woningbouw en kleinere, openbare gebouwen. Ze bouwden hun portfolio uit met een grote diversiteit aan opdrachten, waaronder renovatieprojecten, stedenbouwkundige opgaven en infrastructurele vraagstukken. Hoofdvestiging van het bureau is de Van Nellefabriek in Rotterdam. Met dependances in Brussel, Parijs en Zürich werkt het bureau met een team van ruim dertig medewerkers aan projecten in Nederland, Oostenrijk, België, Egypte, Frankrijk, Duitsland, Marokko, Rusland en Zwitserland. Kempe en Thill zijn lectors aan de Leibniz University Hannover, geven veel lezingen en brengen regelmatig publicaties uit. Voor de transformatie van het Unilevergebouw in District U werkt het bureau samen met Schiemann Weyers Architecten, eveneens gevestigd in de Van Nellefabriek in Rotterdam.
Schiemann Weyers Architecten
Schiemann Weyers is een in Rotterdam gevestigd architectenbureau dat in 2007 werd opgericht door Jörn Schiemann en Otto Weyers. Met een compact team werken zij aan een breed scala aan architectonische en stedenbouwkundige opdrachten op diverse schaalniveaus.
